NAZIO ARTEKO ERAKUNDEAK

Nazioarteko merkataritzaren garapenak zenbait tresna behar ditu bere jarduerak segurtasunez burutu ahal izateko. Lehena, truke unitate fidagarri bat da, nazio guztietan onartua eta beste moneten erreferentzi gisa erabil daitekeena. 1914 arte, urrea izan zen truke unitate hori eta moneta guztiak bere banku zentralean zeuden urre erreserben araberako balioa zuten. Herrialde bakoitzak bere monetaren balioa urrearekiko finkatzen zuen eta prezio horretan urre bihur zitekeen. Horrela, ordainketa balantzan defizita zuen herrialdeak urrea galtzen zuen eta, alderantziz, superabita zuena bere urre erreserbak handitzen zituen.

Gerra arteko garaiak urre patroiaren gainbehera ekarri zuen. Orduan gertatutako krisi ekonomikoak urre kopuruak ezin ziola ekonomiaren garapenak eskatzen zuen erritmoari jarraitu argi erakutsi zuen. 1944ean, Bretton Woods-en (AEB) 44 estatu bidu ziren sistema berria antolatzeko. Lehenik, Nazioarteko Moneta Fondoa (International Monetary Fund) sortu zuten mundu mailako merkatua ordenatu eta trukeak errazteko asmoz.

Antolaketa berria, Estatu Batuen zuzendaritzapean zegoen. Urrearen prezioa dolarretan finkatzen zen eta beste estatuek euren moneta dolarrarekiko finkatzen zuten. AEB-eko gobernuak berak ezarritako prezioan eskaintzen zitzaion urre guztia erosi edota saltzeko konpromezua hartzen zuen. Beste aldetik, beste estatuen banku zentralek bere moneten balioa mantentzeko konpromezua hartzen zuten. Bistan da nazioarteko merkataritza ardatza dolarra zela.

1973.tik aurrera, Estatu Batuek urrearekiko bihurgarritasuna bertan behera utzi zuten. Urrearen erreferentzia amaitua zegoen. Monetak libreki salerosten ziren dibisen merkatuan eta, beste edozein ondasunaren kasuan bezala, eskaintza-eskariaren legeak ezarriko zuen bere balioa. Honen funtzionamendua horrelakoxea da: estatu batek gehiago esportatzen badu, inportatu baino (superabit) beste estatuek haren moneta erosi behar dute inportazioak ordaintzeko eta bere balioak gora egingo du. Aldiz, gehiago inportatzen badu esportatu baino (defizit) bere monetaren eskaintza haundiegia izango da eskaria baino, beste dibisak erosi behar ko ditulako, debaluazioa bultzatuz.

Banku Zentralek dibisen merkatuetan eragin dezakete bai moneta debaluatzeko bai indartzeko. Banku Zentralak bere moneta erosten badu, horretarako dibisen erreserbak erabiliaz, honen balioak gora egingo du eta, alderantziz, bere moneta saltzen badu, hau debaluatu egingo da.



ARIKETA

Joan zaitez Nazioarteko Moneta Fondoaren web orrira eta erantzun itzazu galdera hauek.

1. Zer da, noiz sortu zen eta non du bere egoitza?
2.
Zeintzuk dira bere helburuak?
3.
Zeintzuk dira bere kideak?
4.
Zein jarduera eramaten ditu aurrera?